HOT ‐ PACKS
HOT ‐ PACKS
• Nemli sıcaklığın iletilmesi çeşitli yollar ile olabilir.
• Hastaların çoğu nemli sıcaklık uygulamalarını daha iyi tolere eder ve hoşlanır. Hot Pack'te; lokal uygulamalar için çadır bezinden yapılmış torbalar kullanılır.
• İçinde silikondioksit (SiO2) bulunur. Bu maddenin özelliği ısıyı uzun zaman tutabilmektir.
• Su içinde şişer. Bezin dış kısmında yırtık olmadıkça, dışa sızıntı olmaz.
ETKİLERİ
• Kas spazmını azaltıp gevşemede,
• Uygulama sonrası eklem hareketlerinin artmasında, lokal bölgede ağrının azaltılmasında çok etkilidirler.
• Eksuda absorbsiyonu hızlandırır,
• Terlemeyi uyarır.
• Kuru sıcaklık ajanlarına (örneğin; infrared) göre penetrasyon biraz daha fazladır ve daha kolay tolere edilirler.
Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler
•Bazı hastalar yüksek sıcaklıkl derecelerinin, kendilerine daha iyi geleceğini düşünürler ve rahatsızlık duysalar bile bundan yakınmazlar.
• Derinin tolere edemeyeceği derecelerdeki sıcaklıkta hotpack uygulanan bölgede aşırı hiperemi, zedelenme ve ödem oluşur.
• Daha ileri yaralanmalarda iskemi meydana gelebilir.
• Bu yüzden fizyoterapistin hastaya aşırı sıcaklık hissi ve rahatsızlığa dayanmak yerine, haber vermesi gerektiği anlatılmalıdır.
• Duyu kaybı olan hastalar yanmayı hissetmezler.
• Uygulama öncesi hastaya duyu testi yapılır.
• Sıcak ve soğuk su doldurulmuş iki tüp kullanılarak ve hastadan gözleri kapalı olarak, dokundurduğumuz tüpten algıladığı hissi sıcak veya soğuk şeklinde söylemesi istenir.
Endikasyonları
• Kronik burkulma ve yaralanmalar
• Subakut tendinitis, bursitis, myofibrositis
• Kas spazmı (spazm ve ağrıyı azaltmak için)
• Kırık
• Romatizmal hastalıklar
• Siyatalji, interkostal nevralji ve diğer nevraljiler
• Kronik sellülit
• Lumbago
• Fibrosit
• Dismenore (Hipogastriuma 1 ‐ 2 saat)
• Ultrason, elektrik stimulasyonu, masaj veya egzersiz öncesi bu ajanların etkisini arttırmak için kullanılır. Elektrik stimulasyonu öncesinde derideki elektriklenmeyi azaltır.
Kontraendikasyonları
• Şuur kaybı ve duyu kaybı olan hastalarda dikkatli olmalıdır, yanık meydana gelebilir.
• İlerleyici periferik vasküler hastalıklarda kullanılmamalıdır (Bu hastalarda başka bölgelere uygulama yapılarak refleks etkiden yararlanılır).
• Çok yaşlı kişilerde dikkatli uygulanmalıdır.
KOMPRESLER
YÜNLÜ PARÇALAR
• Tedavi edilecek yerin büyüklüğündeki yünlü parça 60‐70°C ısıtılmış sıcak suya batırılır veya steril çalışmak isteniyorsa 20 dakika suda kaynatılır.
• Bundan sonra kuvvetlice sıkılır. Mümkünse çamaşır makinası sıkıcı gibi bir aletden geçirilir.
• Sıkıldıktan sonra silkelenerek buhardan arındırılır. Bu derinin yanmasını önler. Uygulama deriyi yakmamak şartı ile mümkün olduğu kadar sıcak yapılır.
• Hasta sıcağa çok hassas ise deriye vazelin sürülmeli veya deri ile sıcaklık uygulaması arasına bir bez yerleştirilmelidir. Uygulama yapılır yapılmaz, yünlü kumaşın üstü su geçirmez bir kumaşla ve onun üstü de battaniye ile örtülmelidir.
KOMPRESLER
• Kompresler, bezle yapılan su kullanımının lokal şeklidir. Genellikle küçük vücut kısımları için
kullanılırlar. Kompreslerin büyüklüğü ve sıcaklığı tedavi edilecek yere ve tedavi şekline bağlıdır.
Kompresler uygulandıktan sonra sıcaklığın istenilen derecede korunması için mumlu kağıt,
selofan veya bu herhangi bir hava geçirmez şeyle kaplanırlar. Kompresler sıcak ve soğuk diye ikiye
ayrılır. Fakat bunların yanında sıcaklığı yavaş yavaş artan kompresler ve zıt kompresler de kullanılır.
UYGULAMA:
• 3 ‐ 6 katlı havlu veya kumaş, sıcak suya batırılarak sıkılır ve hasta bölgeye konur, üstü
selofan vb. ile örtülür. Sıcaklık uzun süre korunmak isteniyorsa, sıcak su torbaları, IR
verilir, veya kompres sık sık değiştirilir.
PARAFİN
• Genellikle vücudun düz olmayan yüzeylerini ısıtmak amacı ile kullanılan yüzeyel sıcaklık ajanıdır.
• Parafin banyoları parafinin bazı mineral yağlarla karıştırılıp, ısıtılmasıyla elde edilir, ısı vücuda kondüksiyon yolu ile geçer.
• Parafin sıvı erimiş balmumu ve mineral yağlardan oluşur.
• Parafinin mineral yağa oranı genellikle 7/1 dir.
• Parafin oda sıcaklığında katıdır.
• Balmumunun erime derecesi çok yüksektir ve tedavi sınırları için uygun değildir. Mineral yağ katılarak erime derecesi düşürülür. özgül ısısı 0.5‐0.65'e düşer. Bu değer suyun özgül ısısından daha düşüktür (Suyun özgül ısısı = 1dir).
• Düşük özgül ısı, parafinin yakmadan deriye uygulanmasına imkân verir.
• Parafin uygulanan vücut kısmında ısı iletimi önlenir ve dış etkilerle sıcaklık transferi güç olduğundan sıcaklık uzun süre korunur.
• Parafin iyi bir ısı iletkenidir. Sıcaklık deri altı dokusu ve eklemlere geçebilir. Distal
ekstremitelerde kullanımı avantajlıdır, evde de kullanılabilir.
Fizyolojik Etkiler
• Eli parafinin içine sokup çıkarınca üstünde ince bir tabakanın meydan geldiği görülür. Bu tabaka ile deri arasında bol miktarda terleme olur ve bundan sonra batırıldığında sıcaklık hissedilmez.
• Üst üste gelen tabakalar dışarıdan havayı geçirmediklerinden sıcaklık hissi ve meydan gelen
hiperemi uzun süre devam eder. Lokal sıcaklık artar Deri yumuşak ve nemlidir. Kolaylıkla katlanabilir Masaj ve egzersiz için daha elverişli bir durum alır.
Etkileri
1. Vazodilatasyon oluşur
2. Metabolizma artar
3. Hücreler arası sıvıda artma olur
4. Terleme artar
5. Kas spazmı azalır
6. Ağrıyı azaltır
7. Lokal sıcaklık artar
8. Deri yumuşar ve terler, kolaylıkla katlanabilir hale gelir. Bu da masaj ve egzersizler için uygun
bir durumdur.
• Evlerde kullanmak için parafin eczanelerden temin edilebilir. İçine bir şey karıştırılmamış parafinin erime derecesi 50‐58 C’dir.
• Meral yağlar, gliserin veya vazelin ilave edilince erime noktası düşer.
• Yağların ve gliserinin karıştırma oranı parafinin saflığına ve cinsine göre 1/3 ve 1/5 oranındadır. Senede bir defa yenilenmelidir.
• Hastane servisinde elektrikle ısıtılan ve termostatik kontrolü olan ısıtıcı kap genellikle paslanmaz çelikten yapılır. Fakat etrafı bakalit veya sıcaklığa dayanıklı tahta ile kaplanmalıdır (dış kısmının ısınmasını önlemek için).
Uygulama
1. Parafinin en emin sıcaklık derecesi 50‐55°C'dir. Termometre olmadığı durumda, üstünde çok ince parafin tabakası meydan gelmişse kullanılır. Ekstremite uygulmadan önce yıkanıp temizlenmelidir. Bundan sonra deride açık yara olup olmadığı bakılır. Var ise, vazelinle kapatılır. Elbiseler parafinden korunmalıdır çünkü leke yapabilir.
2. Hastaya kolunu veya bacağını parafine daldırıp çıkarması söylenir. Çıkardıktan sonra parafin tabakasının katılaşması beklenir ve 6 ‐ 12 defa (yani istenen kalınlıkta bir tabaka meydana gelene kadar)tekrarlanır. Kuruduktan sonra üstüne mumlu kağıt, naylon torbaveya benzeri sarılır ve bu da havlu ile kapatılır.
3. Parafin fırça ile uygulanacaksa, o zaman ekstremite içine sokulmaz. Fırça içine batırılan parafin vücudun istenen kısmına sürülür. Genellikle sensitif derilerde veya bunun gibi parafine sokulamayacak bölgelerde kullanılır. Deri sensitif olduğu için fırça kullanılıyorsa tedavi batırılarak bitirilir.
4. Tedavinin sonunda parafin elden temizlenir ve kap içindeki parafine ilave edilir. Parafinin kendi kendini sterilize etme hassasiyeti vardır. Bu nedenle tekrar tekrar kullanılabilir. Tedavi edilen yer iyice silinir veya yıkanarak temizlenir.
5. Parafinin bir diğer uygulama yöntemi daldırmadır. Tedavi edilecek vücut kısmı parafine batırılır 15‐20 dakika tutulur. Bu yöntem, hastaya genellikle çok sıcak gelir ve tolere edilmesi zor olur.
6. Parafin alev alabilir. Bu bakımdan alevli ısıtıcılarla ısıtılmamalıdır. En iyi eritme yolu (özellikle evde) çift kap usuludür, veya elektrikli ısıtıcılar kullanılır.
SICAKLIK
• 50‐55°C ve termostatik olarak kontrol edilmelidir. Alt ekstremitelerde, üst ekstremitelere
göre daha düşük sıcaklık tercih edilmelidir.
ZAMAN
• 15‐40 dakika arasında değişir.
Endikasyonları
1. Eklem sertlikleri
2. Romatoid Artrit, Osteoartrit
3. Kronik burkulma, incinme
4. Ağrılı ayak
5. Artritlerde
6. Tendinit, tenosinovit
7. Bronşit
8. Fibrosit
9. Kan dolanımını arttırmak için.
Kontraendikasyonları
• Uygulamada hastanın cildinde kesik, yara olmamalıdır. Eğer önemsiz bir yara varsa üstü gazlı bezle kapatılıp uygulamaya geçilir.
1. Deri enfeksiyonları
2. Yeni skar dokularında (ince)
3. Isıya hassasiyeti olanlarda
4. Akut travma
5. Periferal vasküler hastalıklar (damar tıkanıklığı)
6. Isı tedavisinin uygulanmadığı bütün durumlarda kullanılmamalıdır.
• Bazı şahıslarda tedaviden sonra hafif dermatitis meydana
gelebilir. Bu durumda başka sıcaklık ajanları kullanılmalıdır.
Buhar Banyoları
Buhar Banyoları
• Buhar banyosu baş hariç bütün vücut kısmının, sıcak kabinler içine alınması ile uygulanan
kondüktif nemli sıcağın bir diğer yöntemidir.
• Kabin içine nemli hava verilir, bütün vücudun aynı sıcaklıktaki suya daldırtmasından daha
kolay tolere edilir. Buhar banyosu ile, yavaş sağlanan ısı transferi metabolizmanın artmasına yol açar.
• Vazodilatasyon oluşur.
Etkileri
• Buhar ile deride yumuşama meydana gelir, yağ sekresyonu kolaylaştırılır.
• Kaslar gevşer ‐ sıcağın diğer uygulamalarından daha fazla gevşeme oluşur.
• Kas gevşemesine bağlı olarak nabız düzensizleşir ve zayıflar.
• Solunum yüzeyelleşir ve hızlanır.
• Ağrı azalır.
• Kan basıncı yükselir.
• Kan akımı artar.
• Kan akımı artar.
Uygulama
• Genellikle mermer kabinler kullanılır. Kabinin alt kısmından alçak basınçlı buhar verilir. Isıtma ünitesi üzerinde suyu kaynatan bölmeden çıkan buhardan yararlanılır. Tedavi öncesi kabin ısıtılır.
Buhar hastanın kabine alın işi sırasında kesilir. Hastanın tansiyonu ve kalp hızı kontrol edilir. Kalp hızı 100'ün üzerine çıkarsa tedaviye devam edilmez. Tedavi sırasında hastaya su verilebilir, tedavi öncesi, tedavi sırasında ve sonrasında hasta 2‐3 bardak su içmelidir.
SICAKLIK
• Hastanın kalp hızı açısından rahat tolere edebileceği bir seviyede tutulur. 48°C de uygulama yapılabilir.
SÜRE
• 5 ‐ 30 dakika arasında değişir. Genellikle haftada 3 kez uygulama yapılır.
Endikasyonları
1. Artritler
2. Sertleşmiş kaslar ve eklemler
3. Kuru deri (yumuşatılması ve nemlendirilmesi için)
4. Periferik vasküler hastalıklar (Refleks dilatasyon için)
5. Gut
6. Lumbago
7. Bursitis
8. Siyatalji
9. Tonik soğuk uygulamalara hazırlayıcı olarak
10. Poliomyelit
11. Bel ağrısı
12. Kırıklar
13. Metabolizmayı arttırmak istediğimiz durumlarda.
Kontraendikasyonları
• Çok yaşlı kişilerde
• Diabet
• Ciddi kalp hastalıkları
• İlerleyici arterioskleroz
• Hipertansiyon
Sauna Tedavisi
• Sauna fırın ile ısıtılan küçük sıcak hava odasıdır. Odanın bir köşesinde, banyo öncesi ısıtılan taş fırın bulunur. Odada buhar filtreleri vardır. Oda kenarlarında tahta oturma ve yatma sıraları bulunur. Sürekli havalandırma yapılarak odanın havası temiz tutulur. Hava kuru veya nemli olabilir. Türk, Fin ve Rus saunaları kuru saunalarının güzel örnekleridir.
SICAKLIK: 60‐80°C dır.
• 5‐10 dakikaka bir fırının taş kısmına su dökülerek rutubet arttırılır.
• 10‐30 dakikalık uygulamadan sonra soğuk duş yapılır veya var ise havuzda yüzülür. Bu uygulama 2‐3 kez tekrarlanır. Son faz ise yeniden nötrale dönüştür. Genellikle bu uygulama yapılmakla birlikte farklı kombinasyonlarda kullanılabilir.
Saunalarda genellikle üç oda bulunur:
• 1. Oda yukarıda anlatılan sauna odası
• 2. Oda yıkanma, duş alma odası
• 3. Oda giyinme odası
Fizyolojik Etkileri
• Saunada vücut cevapları sıcaklık ile birlikte yavaşça artar. Kardiovasküler sistem yeni ortama adapte olur. Kardiak debi banyo boyunca ortalama % 70 artış gösterir. Kardiak debideki artış taşikardiye bağlıdır.
• Kalp hızı dakikada 100‐150’ye çıkar. Atım hacmi sabit kalır.
• Sistolik kan basıncında 10‐22 mmHg artış olur. Kişilere göre bu oran değişebilir.
• Kan akımı pulmoner bölgede artar ve intertorasik bölgede azalır.
• Sıcak çevre kutaneal dolanımda artışa yol açarken, barsak, böbrek dalak ve uterusta damarların konstrüksiyonuna yol açar.
• Akciğerlerdeki kan hacminde azalma olur ve tedavinin başında vital kapasitede artış görülür.
• Sauna sonrası ise vital kapasite azalır.
• Venöz kan basıncı, deri damarlarının dilatasyonu ve arteriovenöz shunt'un açılmasına bağlı olarak artar.
• Bazı çalışmalarda, sauna sırasında elektrokardiografik incelemeler sonucunda, taşikardiye bağlı olarak ST segmenti ve T dalgalarında düşüş kaydedilmiş.
• Kandaki değişmeler: Eritrosit sedimentasyon hızı, hemoglobin, eritrositlerde total kan proteinlerinde artış meydana gelir.
• Terleme: Farklı vücut ağırlıkları arasında terleme miktarı değişir. özellikle terleme ile birlikte sodyum, klorit, potasyum gibi elektrolitlerin kaybı söz konusudur.
Elektrolit ve Sıvı Dengesi:
• Posterior pituiter bezin ısı ile uyarılması sonucu, antidiüretik hormonun serbestleşmesine bağlı olarak diüresiste azalma olur.
• Böbreklere etkisi incelendiğinde glomeruler filtrasyonda değişme olmadığı saptanmıştır.
• Renal plazma akımı azalır.
Adrenal Korteks:
• Sauna sonrasında mineral kortikoidlerin sekresyonunda artma, eozinofillerin sayısında azalma,
üriner sistemde ketojenik steroidlerin konsantrasyonunda artış meydana gelir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR
• Sauna’da iki değişme çok önemlidir.
1. Vücut sıcaklığında ani artış olması
2. Refleksler, hormonlar ve sinir sistemine etkileri
Endikasyonları
1. Genel hijyen ve fazla kiloların atılması
2. Romatizmal durumlar
3. Gut
4. Sporcu eğitiminde antreman sonrası
5. Periferik dolanım bozukluklarında
6. Kronik egzema
7. Psoriasis
8. Fonksiyonel menstrüasyon düzensizliklerinde
Kontraendikasyonları
1. Epilepsi ve mental hastalıklar
2. Pulmoner tüberküloz
3. Akut enfeksiyon
4. Göz veya burunda akut inflamasyon
5. Hipertansiyon
6. Anjina pektoris
• Son yıllarda bu durumlarda da dikkatle uygulama yapılabileceği düşünülmektedir.